Kleine historie

De socratische gespreksmethode ontleent haar naam aan de griekse filosoof Socrates. De methode echter zoals die vandaag de dag in Nederland, België, Duitsland en enkele andere Noord-Europese landen wordt gepraktizeerd, grijpt vooral terug op het werk van de Duitse Filosoof Leonard Nelson en dat van zijn leerling Gustav Heckmann. In de eerste helft van de vorige eeuw begon Nelson socratische gesprekken te voeren in zijn onderwijs en richtte een eigen academie op, de Philosophisch-Politische Akademie, waarbinnen de socratische methode een belangrijke rol speelde. Deze academie, de PPA, bestaat nog en iedereen kan daar aan socratische gesprekken deelnemen.

Zo rond 1981 stootte Karel van der Leeuw (1940-2015), destijds vakdidacticus filosofie aan de Universiteit van Amsterdam bij toeval op het werk van Leonard Nelson. Hij kwam erachter dat de door Nelson opgerichte PPA nog altijd bestond (eigenlijk: weer, na 1945). Hij ging er meedoen aan socratische gesprekken en introduceerde de socratische methode in Nederland. Enkele jaren later begon Jos Kessels, toendertijd vakdidacticus aan de Universiteit van Utrecht, Socratische gesprekken te voeren op diverse plekken in de samenleving. Vanaf eind jaren tachtig begeleidden zij, samen met Pieter Mostert, socratische gesprekken van een heel weekend (vrijdagavond tot en met zondagmiddag) aan de Internationale School Voor Wijsbegeerte in Leusden. Begin jaren negentig sloten Erik Boers en Hans Bolten aan en werd een zgn. ‘intervisiegroep’ opgericht die gedurdende tien jaar vier keer per een hele dag bij elkaar kwam. Gaandeweg hebben zich bij deze intervisiegroep ook meer mensen aangesloten.